HT.TS Thích Tâm Đức tốt nghiệp Tiến sĩ Phật học và Tiến sĩ Triết học tại Đại học Delhi, Ấn Độ; Tiến sĩ danh dự tại Đại học International University of Morality, Florida, USA. Ngài đảm trách nhiều Phật sự quan trọng trong GHPGVN từ năm 1999 đến nay, như: Tổng Thư ký Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Quyết định số 204/QĐ/HĐTS ngày 09/9/1999; Chánh Văn phòng, Phó Tổng Thư ký, Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP.HCM, năm 2005; Thành viên Đoàn Ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam dự Asia-Pacific Regional Interfaith Dialogue, Waitangi, New Zealand từ 29-31/5/2007; Ban Phật giáo Quốc tế Trung ương GHPGVN (2007-2012); Đại diện GHPGVN trình bày tham luận “Conflict and Illusion” tại Trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York, Hoa Kỳ ngày 16/5/2011;… Hòa thượng đảm nhiệm giảng dạy nhiều chuyên ngành Phật học thuộc cả Hệ phái Nguyên Thủy, Đại thừa cho các cấp từ Cử nhân, Thạc sĩ, đến NCS Tiến sĩ, như: Pali, Các vấn đề Phật học, Lịch sử Phật giáo Việt Nam, 6 phái triết học Ấn Giáo, Triết lý Theravada, Phương pháp nghiên cứu, Tư tưởng Đại thừa Phật giáo, Kinh Pháp Hoa, Triết lý Pháp Hoa, Phật giáo và tư tưởng Ấn Độ, Thiền thực hành, Thiền và Thiền tông Việt Nam,…
Với kinh nghiệm Pháp học và Pháp hành bài bản, là người có tâm từ sâu sắc và cảm thông vô ngã; HT. Tâm Đức trong buổi chia sẻ với các thiền sinh khóa Thiền tại Hà Nội đã khái quát về 5 bộ Kinh Tạng Pāli (Pañca nikāya): 1. Trường Bộ (Dīgha nikāya), 2. Trung Bộ (Majjhima nikāya), 3. Tương Ưng Bộ (Saṁyutta nikāya), 4. Tăng Chi Bộ (Anguttara nikāya), 5. Tiểu Bộ Kinh (Khudhaka nikāya). Ngoài ra, Hòa thượng giới thiệu theo truyền thống Phật giáo Miến Điện, còn có bốn công trình khác là: Kinh Na tiên Tỳ kheo (Milindapanha), Suttasaṁgaha, Peṭakopadesa, và Netti của Nettipakaraṇa.
Ngài nhấn mạnh 5 bộ Nikāya được cho là ghi lại gần như nguyên vẹn lời dạy của đức Phật; nội dung đề cập toàn bộ đời sống, xã hội, chính trị, văn hóa, tôn giáo, phong tục tập quán Ấn Độ thời Phật; cũng như đời sống sinh hoạt của Tăng đoàn, tứ chúng; ghi lại các phương thức giảng dạy, giáo lý từ thấp đến cao; nhân sinh quan, thế giới quan, vũ trụ quan, đạo đức quan Phật giáo; các pháp hành thiền; giải đáp các câu hỏi của đệ tử; những định hướng tu tập; phát triển niềm tin cho đại chúng dựa trên trí tuệ. Hòa thượng cho rằng lối diễn đạt của kinh điển của Hệ phái Nguyên thủy này rất gần gũi với tâm lý con người, nhiều ví dụ dễ hiểu, lý luận đơn giản mà chặt chẽ, các thuật ngữ Phật học rõ ràng. Hòa thượng nêu ra giá trị phổ quát mang tính ứng dụng thiết thực của hệ thống kinh điển Nikāya; nhấn mạnh Nikāya như là cốt tủy của Phật giáo, Phật giáo Nguyên thủy, của Thiền Vipassanā.
Thiền sư Ottamathara cũng chia sẻ để hội chúng rõ thêm: (1) Pháp Thiền Vipassanā mang ý nghĩa tu tập để “thấy mọi thứ như chúng đang là”, chánh niệm (mindfulness), tỉnh giác, xả ly vô ngã; không phán xét, chỉ thấy vạn pháp sinh diệt theo duyên hợp không thực tướng; thấu rõ vạn sự vật hiện tượng hữu vi đều là: Dukkha (đau khổ), Anicca (vô thường), Anatta (vô ngã). (2) Vipassanā còn được gọi là Thiền Tuệ hoặc Thiền Minh Sát. Trong nhiều bài kinh Nguyên thủy đã nhấn mạnh đến Thiền Vipassanā gắn chặt với Thiền Tứ Niệm Xứ. (3) Thiền Vipassanā được đức Phật tự mình khai mở và giảng dạy như là phương pháp chính yếu trong suốt 45 năm hoằng pháp của Ngài. (4) Phương pháp này xuất phát từ “Kinh Đại Tứ niệm xứ” thuộc Trường bộ kinh, và trong “Kinh Tứ niệm xứ”, “Kinh Nhập tức xuất tức niệm” thuộc Trung bộ kinh. Đề mục trong phần Định (40 đề mục) và phần Tuệ (16 Tuệ Vipassanā) theo Kinh Visuddhimagga (Thanh tịnh đạo) thuộc chánh Tạng. (5) Thực hành Vipassanā trong Theravada được giới thiệu lại ở Toungoo và Konbaung Miến Điện vào thế kỷ XVIII, dựa trên các bài đọc hiện thời của Kinh Satipaṭṭhāna, Visuddhimagga và các bản văn khác. (6) Vipassanā như là pháp thiền không phương pháp, không tông phái; mọi căn cơ và hoàn cảnh đều có thể thực hành; không phân biệt tôn giáo; con đường tỉnh thức hoàn toàn; là một kỹ thuật tinh tế, triệt để huấn luyện tâm thức; mục đích nhằm giúp hành giả thanh lọc tâm, dứt phiền não, đạt Thánh quả niết-bàn. (7) Vipassanā đề cao nhận thức trực tiếp, chân thật chính xác; trái với kiến thức có được từ lý luận/ lập luận; là phương pháp Thiền Quán phá vỡ vọng tưởng ngã chấp. Vipassanā (Tuệ) luôn song hành với Samatha (Định). (8) Đây là phương pháp Thiền được nói đến nòng cốt trong các kinh điển, thực hành không sợ lạc đường; niềm tin dựa trên trí tuệ; ngoài vấn đề đưa đến chấm dứt sanh tử luân hồi, pháp Thiền Vipassanā còn mang lại nhiều giá trị thiết thực thiện pháp trong sự thanh lọc chuyển hóa tâm, an vui mình lợi lạc tha nhân.
HT. Tâm Đức đồng bảy tỏ, pháp thiền Vipassanā luôn được giới thiệu và dạy kĩ trong hệ thống các trường Phật học tại Việt Nam cũng như trên thế giới hiện nay và phương Tây đang ứng dụng mạnh mẽ; nó khá gần với Thiền Tông trực chỉ, Chân Không Diệu Hữu, Trung đạo của Trung Quán luận, Vô chấp vô trụ vượt nhị biên kiến tánh của Thiền Trúc Lâm Yên Tử…
Thiền sư Ottamathara, viện chủ của hơn 120 trường Thiền Thabarwa tại Myanmar và nhiều nước trên thế giới bày tỏ niềm xúc động và kính tri ân HT. Thích Tâm Đức đã từ bi thân giáo - khẩu giáo - ý giáo như Pháp đến chứng minh, động viên, khích lệ khóa Thiền.
Với sự làu thông tiếng Anh của HT. Tâm Đức và Thiền sư Ottamasara, sự chia sẻ Phật pháp, thiền học lại càng rõ thông, hỷ lạc giữa quý Trưởng lão Tăng, nhờ đó hội chúng hữu duyên nhanh tiếp cận cả học và hành Pháp.
Về pháp hành thiền Vipassanā, Ngài thiền sư Ottamathara Sayadaw cùng nhiều thiền sư nổi tiếng, như :Thiền sư Mogok, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, Silananda Sayadaw, Thiền sư U Pandita, Thiền sư Ajahn Chah, Thiền sư Mahasi, Pa-Auk Sayadaw, Ashin Tejaniya Sayadaw… được Phật giáo quốc tế đánh giá cao.
Trong xu thế hiện đại hóa, hội nhập, phù hợp với bối cảnh Myanmar và thế giới, Thiền sư Ottamathara bên cạnh việc chuyên hành trì Thiền và dạy Thiền Vipassanā cũng đã tích cực dấn thân phụng sự nhân sinh, xã hội. Các Trung tâm Thabarwa do Thiền sư thành lập luôn sẵn sàng rộng mở đón tiếp mọi đối tượng khi họ có nhu cầu cần giúp đỡ. Nơi đây có đủ thành phần, nhiều lứa tuổi, nghề nghiệp, trình độ, hoàn cảnh khác nhau đến nương tựa, như: người già, người vô gia cư, trẻ mồ côi, mẹ đơn thân, người thất nghiệp, người bệnh, người tàn tật, người tâm thần, người có bệnh mãn tính hoặc nan y (bao gồm cả bệnh nhân lao và AIDS) và những ai phải đối mặt với các khó khăn phức tạp về sức khỏe, xã hội hoặc tài chính đang cư trú… Trung tâm cũng tích cực bảo vệ môi trường, xử lý rác thải, khuyến khíc sống gần gũi thiên nhiên; bảo hộ động vật.
Thiền sư Ottamathara hiện có một số Trung tâm Thabarwa ở Singapore, Malaysia, Việt Nam, Thái Lan, Đài Loan, Mỹ và một số nước Châu Âu... Ngài sẵn sàng nối kết thiện pháp một cách vô phân biệt dựa trên lời dạy của Đức Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni. Và thỉnh mời HT Thích Tâm Đức, TT Thích Thanh Huân và chư Tăng Việt Nam đủ duyên ghé thăm Trung tâm Thabarwa chính ở Yagon – Myanmar; nếu quý Ngài có duyên hoằng pháp ở các nước bạn, có thể ghé thăm các Trung tâm Thabarwa dưới sự quản lý của Thiền sư khi có dịp.
Thiền sư U Ottamathara có phong cách giảng dạy Thiền đặc biệt trí tuệ và tâm từ rộng lớn. Ngài cũng đã và đang dạy Thiền Minh Sát ở nhiều tu viện, cơ quan, trường học, bệnh viện, tư gia và địa điểm công cộng tại Myanmar cũng như trên nhiều quốc gia khác. Những lời dạy của Ngài Thiền sư Ottamathara có tác dụng hướng tâm con người thời hiện đại từ dính mắc đến xả ly, từ sân hận đến từ bi, từ vô minh đến trí tuệ,… nhờ sức mạnh của việc làm Thiện pháp và hiểu biết thực sự về bản chất Vô ngã. Qua những lời dạy của Thiền sư, rất nhiều người, rất nhiều giới, rất nhiều hoàn cảnh khi tiếp cận được với việc thực hành đã chuyển hóa thân tâm hướng thiện; từ đó đạo hữu có duyên tiếp nhận và thực hành Thiền Vipassanā do Ngài chỉ dẫn đã không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần đẩy lùi các vấn nạn xã hội, chữa lành nhiều nỗi sợ hãi lo âu của tâm, hướng đến cuộc sống vị tha thiện lành ý nghĩa.
Trước đó, trong khóa Thiền từ ngày 10 - 20/09/2023, Tăng đoàn Thabarwa dưới sự hướng dẫn của Thiền sư Ottamathara kết hợp với TT. Thích Thanh Huân – Trụ trì chùa Pháp Vân, ngày 15/09/2023 đã có buổi lễ cầu nguyện đến hương linh 56 người tử nạn trại chung cư mini Hà Nội.
Khóa Thiền dưới sự hướng dẫn của hai Ngài có động viên khích lệ Phật tử chung tay hùn phước hỗ trợ các gia đình không may trong cuộc hỏa hoạn, nâng cao ý thức bảo hộ cá nhân đối với cộng đồng và chấp nhận nghiệp duyên trong vòng luân hồi trả vay, chia sẻ người thân ở lại sớm lấy lại tinh thần và cân bằng cuộc sống. Thiền sư Ottamathara và Tăng đoàn Thabarwa cũng vừa đứng lo lo hậu sự chu đáo cho một vị Sư người Việt tịch tại Trung tâm.
Cũng trong khoảng thời gian này, khóa thiền Vipassanā của Tăng đoàn Thabarwa Myanmar có giao lưu với Ngài Nhị Tạng (bậc làu thông Kinh và Luật) của Myanmar – Ngài Paññā Nanda với đề tài: Vai trò của Trí tuệ trong tu tập vào 14h ngày 12/09/2023 (nhằm ngày 28 tháng 07 năm Qúy Mão).
TT. Thích Thanh Huân bảy tỏ niềm vui mừng được đón các bậc chuyên tu của nhiều hệ phái, nhiều vùng miền, pháp tu khác nhau trong tinh thần lục hòa, chuyển bánh xe Pháp ban vui cứu khổ. Chùa Pháp Vân như là một điểm/ cánh tay nối dài/ một bông hoa trong vườn hoa Phật Pháp cùng Tăng đoàn thủ đô, Tăng đoàn Việt Nam và Tăng đoàn trên thế giới ủng hộ hòa bình, an vui, tiến bộ, thịnh vượng cho nhân dân Phật tử Việt Nam, nhân loại; thể hiện tinh thần Phật pháp luôn bất hại, vô ngã từ bi; tất cả người con Phật khắp năm châu đều đang thực hành lời dạy của đức Phật và cùng lý tưởng tự độ độ tha, giải thoát giác ngộ, kết duyên lành bồ-đề quyến thuộc.
TN Viên Giác